Xưa, trong một làng nhỏ ven dòng sông xanh biếc, có một người phụ nữ làm nghề dệt vải. Nàng không chỉ xinh đẹp mà còn rất thông minh và khéo tay, từng làm ra những tấm vải mềm mại, đẹp đẽ. Tuy nhiên, nàng lại phải sống cùng một người chồng có tính cách ngốc nghếch, không làm được việc gì, chỉ biết ngơ ngác nhìn ngắm mọi thứ xung quanh. Một ngày, khi ánh nắng ban mai bắt đầu len lỏi qua những tán cây, người vợ quyết định giao cho chồng một nhiệm vụ quan trọng.
– “Anh hãy mang mấy tấm vải này ra chợ bán nhé, nhưng nhớ, nếu không bán được ít nhất bốn quan mỗi tấm thì đừng có bán!” nàng dặn dò trong khi gói ghém những tấm vải vào trong chiếc giỏ tre.
Chồng nàng gật đầu, đôi mắt ngờ nghệch ánh lên niềm phấn chấn. Hắn ra chợ, đi dạo qua từng gian hàng, vừa rao bán vừa chào mời nhưng xung quanh chỉ có những tiếng cười cợt và cái nhìn châm chọc từ những người buôn bán khác. Mãi một lúc sau, chỉ có một ông lão tóc bạc mua của hắn hai tấm vải với lời hứa sẽ trả tiền sau.
– “Chốc nữa anh đến nhà tôi lấy tiền nhé! Nhà tôi ở gần đây thôi,” ông lão nói với vẻ mặt hiền hậu nhưng lại có gì đó lấp lánh trong ánh mắt.
Chồng nàng ngơ ngác hỏi:
– “Nhà ông ở đâu vậy ạ?”
– “Nhà tôi nằm ở nơi: “chợ đông không ai bán, chỗ kèn thổi tò le, chỗ cây tre một mắt”. Đến đó tôi sẽ trả tiền cho anh ngay,” ông lão nói, rồi lướt đi nhanh như một cơn gió dạo.
Đến chiều, khi mặt trời đã khuất sau những đám mây hồng, chồng nàng đi tìm nhà ông lão như đã hứa. Hắn đi hỏi thăm từng người một, nhưng không ai biết đến những địa danh kỳ lạ mà ông lão đã nói. Thay vì nhận được sự chỉ dẫn, người ta chỉ cười xòa và thốt lên:
– “Hắn mắc phải tay bịp bợm rồi!”
Lòng nặng trĩu, chồng nàng lầm lũi trở về nhà trong sự thất vọng. Thấy chồng về với vẻ mặt thất thần, người vợ lo lắng hỏi:
– “Sao vậy anh? Đã bán được vải chưa?”
Hắn thở dài, đành kể lại mọi chuyện. Người vợ nghe xong, chỉ thở dài nhưng rồi lại nói:
– “Thật ra cũng dễ tìm thôi! Ông lão nói “chỗ chợ đông không ai bán” là trường học. “Chỗ kèn thổi tò le” là bụi lau bên bờ sông, còn “chỗ cây tre một mắt” là cây hành trong vườn. Anh hãy tìm ông ấy ở trường học, gần bụi lau, trước cửa có cây hành.”
Sáng hôm sau, tinh thần phấn chấn hơn, chồng nàng lại một lần nữa lên đường. Không mất nhiều thời gian, hắn đã tìm thấy ngôi trường mà người vợ đã nói. Ông lão chính là thầy giáo dạy học trò. Khi thấy hắn tìm được mình, ông lão mỉm cười hỏi:
– “Ai đã chỉ cho anh đến đây vậy?”
– “Đó là nhờ sự thông minh của vợ tôi. Cô ấy đã giúp tôi tìm ra ông,” hắn đáp, ánh mắt rạng rỡ niềm tự hào.
Thầy giáo gật đầu, cảm phục trước sự thông minh của người vợ trẻ. Nhân ngày giỗ của gia đình, ông mời chồng nàng ở lại ăn cơm. Trong bữa tiệc đầy ắp tiếng cười, hắn đã chén hết món này đến món khác. Ông lão không chỉ trả tiền mà còn gửi một phần quà cho người vợ, trong gói quà chỉ có một cục phân trâu, cắm bên trong là một cánh hoa nhài tinh khiết. Hắn không hiểu ý nghĩa của món quà và mang về nhà.
Người vợ khi nhìn thấy phải giật mình vì nhận ra sự mỉa mai từ thầy giáo. Nàng cảm thấy đau lòng, tự trách bản thân vì chọn phải một người chồng đần độn:
– “Con vợ thông minh lại lấy thằng chồng dại,
Như bông hoa nhài cắm bãi cứt trâu.”
Nỗi đau như hàng ngàn mũi kim đâm vào tim, nàng không thể kiềm chế được giọt nước mắt cứ tuôn rơi. Nàng vứt bỏ cái thoi dệt, đắm chìm trong suy nghĩ đen tối về thân phận hẩm hiu của mình. Nàng chạy ra bờ sông, lúc này dòng nước chảy xiết giống như nỗi lòng của nàng, muốn tìm một lối thoát.
Trong khi đó, thầy giáo ngồi lại suy nghĩ về món quà mà mình gửi. Ông cảm thấy áy náy về việc đã trêu chọc người phụ nữ thông minh nhưng lại lấy phải một người chồng chất phác. Ông lo lắng không biết liệu người phụ nữ ấy có nghĩ quẩn mà tự tử hay không. Quyết tâm không để điều đó xảy ra, ông đã mượn một cái giỏ đựng cá rách mướp và ra bờ sông câu cá trong khi trông chừng.
Khi thấy người phụ nữ khóc bên bờ, ông lại gần và nói:
– “Chị này, tránh chỗ cho tôi câu cá chút nhé.”
Người vợ ngước lên, trên mặt lấm lem nước mắt, nhìn ông và nghĩ thầm:
– “Kìa, một ông già ngu si không kém gì chồng mình. Chồng mình tuy khờ dại nhưng cũng chưa đến nỗi này.”
Sự so sánh bất ngờ ấy làm nàng chợt cảm thấy ấm áp lạ kỳ. Nàng nghĩ, có lẽ cuộc sống không thể chỉ đánh giá qua bề ngoài, chồng nàng mặc dù đơn giản nhưng vẫn có những chỗ hơn người khác. Nhận ra rằng mọi người ai cũng có những điểm đặc biệt và giá trị riêng, nàng bỏ đi ý định tự tử, quay trở về nhà với quyết tâm yêu thương và trân trọng chồng nhiều hơn.
Chúc các bạn, anh, chị em có được những giờ phút thư giãn khi đọc truyện cổ tích dân gian tại website Cổ tích Việt Nam.
