Ngày xưa, tại một vương quốc xa xôi, có một vị vua quyền lực và uy nghi. Trong tay ông có một viên ngọc quý hiếm, mang vẻ đẹp rực rỡ và huyền bí. Viên ngọc này không chỉ nhẹ như bông, mà khi đặt xuống, nó lại nặng trĩu như một gánh nặng tâm tư. Vào ban đêm, viên ngọc tỏa ra ánh sáng lấp lánh như hàng triệu ngôi sao, bất kể ông để đâu, ánh sáng ấy dường như luôn tìm cách thoát ra.
Vua yêu thương viên ngọc vô cùng, đến nỗi ông ôm chặt nó bên mình ngày đêm, như bảo vệ một bí mật thiêng liêng. Nhưng một chiều nọ, khi ánh nắng vàng hồng nhuộm cả bầu trời, viên ngọc bỗng mất tích, để lại một khoảng không trống rỗng trong lòng ông. Những làn sóng gấp gáp của nỗi tiếc thương tràn ngập nơi ông.
Với quyết tâm tìm lại viên ngọc, vua truyền lệnh cho thuộc hạ phải lục tìm khắp nơi. Ông ra lệnh cho mọi người, từ những kẻ hầu cận trong cung đến những người dân ở các góc phố, hãy luôn cảnh giác và tìm kiếm. Nhưng sự tìm kiếm vẫn trong vô vọng. Thời gian trôi qua, khi mọi hy vọng dường như khép lại, cuối cùng một người hầu tinh mắt đã phát hiện ra viên ngọc kia đã bay về phương Nam.
Ngay lập tức, vua chỉ định một viên đại thần tài ba dẫn dắt năm trăm quân sĩ ngồi lên những chiếc thuyền lớn, băng qua biển cả hùng vĩ, tìm kiếm phương trời cũ. Họ vượt sóng gió, qua những làn khói và những cơn gió mùa bão bùng.
Tại một ngôi làng nhỏ mang tên Đại Lại, huyện Gia Bình, có một người nông dân tên là Điển Chi. Một đêm, khi ánh trăng sáng vằng vặc, ông đang thư giãn dưới gốc cây đa cổ thụ, bỗng thấy ánh sáng lập lòe rơi xuống, chiếu sáng khu vườn tươi tốt của mình. Ông tò mò tiến lại gần và không ngờ phát hiện ra viên ngọc quý giá. Ông vui mừng như tìm được báu vật, lập tức đưa về nhà và cất giữ trong một chiếc hộp gỗ nhỏ.
Thế nhưng, mỗi đêm, ánh sáng từ viên ngọc vẫn rực rỡ, lấn át cả những vì sao trên bầu trời. Điển Chi lo lắng, sợ rằng ánh sáng sẽ khiến mọi người phát hiện ra. Ông bèn cho viên ngọc vào một chiếc thùng sắt kín, nhưng nó vẫn không thể giữ lại sự huyền bí ấy. Quyết tâm che giấu viên ngọc, Điển Chi đã đào hố chôn nó sâu trong lòng đất, nhưng vô tình mọi cố gắng đều vô ích; ánh sáng vẫn lấp lánh như một vì tinh tú không có ý định ngừng tỏa sáng.
Cuối cùng, trong một phút liều lĩnh, ông đã dùng dao rạch phần đùi mình, nhét viên ngọc vào bên trong và khâu lại. Từ đó, chân ông luôn đau buốt, nhưng viên ngọc được giấu kín hoàn hảo, không cho ai biết.
Trong khi đó, viên đại thần thuyền trưởng theo dõi viên ngọc đến vùng Gia Bình nhưng cũng không tìm ra dấu vết. Ông suy nghĩ rằng có lẽ một ai đó đã tìm được và giấu viên ngọc một cách khôn khéo. Vậy mà, một ý tưởng xuất hiện trong đầu ông.
Ông quyết định tổ chức một bữa tiệc lớn ngay trên một hòn đảo giữa dòng sông thơ mộng, nơi có khung cảnh trong trẻo, với mùi thơm ngậy của thịt nướng lan tỏa trong không khí. Ông cử người mời gọi tất cả nam phụ lão ấu trong làng đến chung vui. Mỗi người đều phải qua một chiếc bè nứa nổi trên sông, để xem ai có sức nặng, có thể khiến bè chìm xuống.
Những ngày sau đó, dân làng nô nức kéo về, nhưng không ai có thể làm chiếc bè chìm. Viên đại thần không nản lòng, lại tìm hiểu xem ai chưa đến. Và sau khi được biết ông Điển Chi không có mặt vì bị đau chân, ông lập tức cho người đến tận nhà, thuyết phục ông tham gia bữa tiệc.
Với lòng ngây thơ, Điển Chi không hề nghi ngờ, vui vẻ bước lên cáng. Khi ông lên chiếc bè, bao nhiêu điều giấu kín trong lòng bỗng bị phơi bày, chiếc bè tròng trành và lún sâu xuống nước. Viên đại thần vui mừng reo lên:
— Ngọc đã ở đây! Cuối cùng chúng ta đã tìm được viên ngọc!
Không còn cách nào khác, Điển Chi buộc phải thú nhận mọi chuyện. Viên đại thần nói với ông:
— Hoàng đế của chúng tôi đang tìm kiếm viên ngọc quý. Đây là cơ hội của ông. Chúng tôi không lấy không, ông chỉ cần đánh đổi với bạc vàng hoặc chức tước.
Nghe vậy, Điển Chi vui mừng đáp:
— Hãy xếp tiền cao lên đến tận đầu người từ nơi tôi đứng cho đến điểm mà hòn ngọc của tôi ném ra.
Và thật nhanh chóng, cuộc trao đổi diễn ra, Điển Chi tỏ ra thông minh và sáng suốt. Từ đó, ông trở nên giàu có, cuộc sống của ông thay đổi hoàn toàn.
Tin tức về sự giàu có của ông lan ra tới kinh đô. Vua nghe liền triệu ông về hỏi chuyện. Ngắm nhìn người đàn ông phúc hậu, vua quyết định gả cho ông một cô công chúa xinh đẹp, và phong ông làm phò mã.
Hai vợ chồng sống hạnh phúc bên nhau trên bầu trời danh vọng. Công chúa chiều chuộng Điển Chi vô cùng, khiến ông cảm thấy như đang sống trong giấc mơ. Nhưng rồi, một ngày nọ, một người bạn cũ từ xa đến. Ông sung sướng khoe khoang về sự giàu có và quyền lực của mình:
— Giàu như tôi mới thật sự là nhất nước!
Không ngờ lời nói đó lọt vào tai công chúa, khi nghe xong, nàng cảm thấy lòng dạ se lại, không chịu được nét kiêu ngạo của chồng. Nàng vội vàng chạy đến gặp vua cha, tố cáo:
— Cha ơi, chồng con kiêu ngạo, hắn tự cho mình là trên hết!
Nghe con gái, vua không thể kiềm chế cơn giận. Ông triệu phò mã đến và quở trách:
— Ngươi tự nhận rằng mình giàu có nhất nước ư? Được! Hãy thi xem ai sẽ phát tiền cho dân. Ta phát ba ngày đầu, còn ngươi phát ba ngày cuối. Nếu ta không đủ tiền, lời nói của ngươi đúng, ngươi không bị phạt. Nhưng nếu ngươi không đủ, xem như ngươi đã lừa dối, chịu tội nặng!
Hoảng hốt, Điển Chi sụp lạy xin tha tội. Nhưng vẻ mặt của vua lạnh lẽo, như một bức tượng đá không bao giờ dịu lại. Cuối cùng, mối lo lắng dồn nén, ông đành phải chấp nhận thử thách.
Những ngày tiếp theo, ông dành hết cả tài sản cho cuộc thi. Ban đầu, vua phát chẩn, dân còn chưa biết nên đến thưa thớt, khiến vua không phải tiêu tốn nhiều. Nhưng khi đến lượt Điển Chi, tin lan truyền khắp nơi, dân chúng ào ạt kéo về. Ông phát mãi mà vẫn không đủ đáp ứng hàng trăm, hàng ngàn người. Cuối cùng, ông đành phải sử dụng đến cả gạo trong kho. Nhưng thật không may, lượng gạo vơi dần mà dòng người vẫn tuôn về như nước chảy.
Cuối cùng, Điển Chi đành tạm dừng cuộc phát chẩn. Nhà vua lạnh lùng nhìn ông, không chút thương xót. Điển Chi bị quân lính kéo ra, chịu hình phạt lột da nhồi trấu, hình phạt cay nghiệt mà không ai mong muốn phải gánh chịu. Tất cả tài sản còn lại của ông đều bị sung công.
Thấy người chồng tội nghiệp, công chúa cảm thấy đau xót trong lòng. “Cái giá của sự tự mãn là quá đắt!” nàng tự nhủ. Và rồi, nàng quyết định giao tất cả ruộng đất của mình cho dân làng, từ bỏ cuộc sống vương giả, và rời xa nhà cửa, đi tìm ý nghĩa cho cuộc đời. Câu chuyện của họ đi vào lịch sử, như một bài học quý giá về khiêm nhường và lòng tự tôn, khiến làng Đại Lại mãi ghi nhớ.
Ngày nay, người dân vẫn nhắc đến cánh đồng mà công chúa đã cúng dường, gọi là cánh đồng Mả, một biểu tượng cho tình yêu và sự hy sinh, là bài học về yêu thương và khiêm nhường giữa cuộc đời.
Chúc các bạn, anh, chị em có được những giờ phút thư giãn khi đọc truyện cổ tích dân gian tại website Cổ tích Việt Nam.
