Ngày xưa, trong một ngôi làng nhỏ bé giữa những cánh đồng xanh tươi, có một chàng học trò nghèo tên là Huy. Chàng mồ côi cha mẹ từ thuở bé, sống với bà ngoại đã nhiều tuổi. Mặc dù cuộc sống khó khăn, nhưng Huy rất chăm chỉ học hành, đêm đêm ngồi bên ngọn đèn dầu leo lét, mơ ước một ngày nào đó có thể làm rạng danh quê hương.
Chàng nghe đồn ở làng bên có một tiểu thư xinh đẹp, tên là Lan. Với vẻ đẹp thuần khiết và tính cách dịu dàng, cô là niềm mơ ước của biết bao chàng trai. Được sự giúp đỡ của người hàng xóm, Huy dạn dĩ nhờ anh ta mai mối, và thật may mắn, gia đình cô gái cũng đồng ý cho đôi trẻ trở thành vợ chồng.
Sau khi cưới, Lan về sống với Huy trong ngôi nhà nhỏ, chỉ có một mái tranh xập xệ. Cha mẹ Lan đã nhắm mắt từ lâu, để lại cho con gái một mảnh vườn nhỏ bên cạnh ngôi nhà, nhưng với sự khéo léo và tấm lòng đảm đang của mình, Lan đã biến nó thành một nơi trồng đủ loại rau củ, từ đó mang về bồi bổ cho chồng và cung cấp chút ít cho cuộc sống thường ngày. Huy tập trung vào việc học hành, vì biết rằng, với tri thức, chàng sẽ có cơ hội thoát khỏi cảnh bần hàn.
Thời gian trôi qua, nhưng hạnh phúc của đôi vợ chồng còn chưa được bao lâu thì một tai họa ập đến. Huy bỗng nhiên bị đau ốm, những cơn sốt kéo dài, cơ thể gầy gò và xuất hiện những vết loét kỳ lạ. Lan mòn mỏi suốt ngày đi tìm thầy thuốc, cô đạp xe tới những vùng quê xa xôi, lạnh lẽo đêm khuya để đem về những loại thuốc bồi bổ cho chồng. Tuy nhiên, sức khỏe của Huy vẫn không hề cải thiện.
Vì cuộc sống khó khăn, họ đã phải bán đi tất cả những vật dụng trong nhà, từ chiếc xe đạp cũ đến những cuốn sách quý, nhưng không một phép màu nào đến với họ. Mỗi ngày trôi qua, Huy lại càng suy sụp hơn. Trong tâm tư của chàng, khi nhìn thấy vợ khổ sở vì mình, sự đau đớn càng thêm đè nặng lên trái tim.
Một buổi chiểu nọ, trong lúc Lan ra ngoài tìm thuốc, Huy đã để lại một bức thư ngắn gọn:
“Nàng hãy quên ta và tìm kiếm hạnh phúc cho riêng mình. Ta không thể sống mãi làm ác mộng cho nàng.”
Khi trở về, Lan sững sờ trước bức thư. Những giọt nước mắt lăn dài trên gò má xinh đẹp của cô, không tin chồng mình đã quyết định như vậy. Cô đã lặn lội khắp nơi, tìm kiếm chồng mà không một chút mệt mỏi. Nghe nói Huy đã quyết định dứt bỏ cuộc sống, lòng Lan như thắt lại. Cô không thể chấp nhận việc chồng ra đi mà chưa một lời từ biệt.
Thời gian trôi qua, một năm rồi hai năm, Lan không ngừng nhớ nhung, lo lắng cho Huy. Cuối cùng, cô quyết định lập một bàn thờ nhỏ thắp hương cho chồng, mặc dù nhiều trai trẻ muốn tán tỉnh và làm quen với cô, nhưng lòng cô chỉ dành trọn vẹn cho hình bóng của Huy.
Giữa lúc khó khăn, một chàng trai khác, tên là Minh, đã đứng bên cuộc đời cô. Chàng yêu thương Lan bằng một trái tim chân thành và đã không ngừng theo đuổi cô. Dù lòng rất thương xót cho Huy, nhưng Lan cũng biết không thể mãi sống trong nỗi đau, cuối cùng cô đã quyết định chọn sống một cuộc đời mới bên Minh, với hi vọng sẽ có được hạnh phúc.
Thời gian vụt qua, Minh trở thành một chàng trai học giỏi, luôn cố gắng trong học hành. Nhờ sự ủng hộ của Lan, chàng đã thi đỗ và trở thành tiến sĩ, nhận nhiệm vụ làm quan án sát tại Sơn Tây. Hạnh phúc tràn đầy với hai cậu con trai khôi ngôi và khỏe mạnh. Gia đình tràn đầy tiếng cười và sự hòa thuận. Lan hạnh phúc nhưng đôi khi lại cảm thấy áy náy vì Huy.
Còn Huy, những ngày tháng lang thang tiếp tục trôi qua, chàng sống lay lắt như chiếc lá rơi giữa dòng đời, vụng về kiếm sống bằng nghề ăn xin. Căn bệnh vẫn đeo đuổi, và mặc cho bệnh tình hoành hành, chàng không muốn trở về để tiếp tục làm Lan khổ sở. Tình cờ, Huy đến khu vực Sơn Tây, nơi mà Minh đang lãnh đạo. Khi được phát chẩn, Huy đã xin tiền để sinh sống.
Minh, nghe lính báo có một người ăn xin kỳ quái, đã gọi Huy vào. Khi biết người ăn mày mà mình tiếp xúc là một chàng học trò thông thái, Minh không khỏi cảm phục.
“Ông từng là một người có tài. Tại sao lại ra nông nỗi này?”
Huy chỉ cười buồn:
“Thời gian đã cuốn trôi tất cả.”
Minh cảm thương và đã cho Huy ít tiền rồi trở về nhà. Lan nghe chồng kể về người ăn xin và cảm thấy có gì đó quen thuộc. Cô âm thầm đi tìm và nhận ra người đó chính là Huy. Cô đã kêu gọi Minh giúp đỡ chàng, và nhờ tình cảm đặc biệt với Huy, Minh đã đồng ý cho phép Huy sống lại trong ngôi nhà của họ.
Những ngày tháng trôi qua, sức khỏe Huy dần hồi phục. Một hôm, khi Huy thức dậy, nhìn vào nước, bất ngờ thấy một con rắn trắng đã chết từ lâu trong chậu. Huy đã không còn những vết loét, sức khỏe quay lại. Tình yêu của Lan và Minh cùng giúp Huy mạnh mẽ hơn bao giờ hết, và trong một thời gian ngắn, Huy quyết định tiếp tục học hành.
Trong kỳ thi sắp tới, Huy đã đỗ đạt và trở thành tiến sĩ. Nhớ về Lan, người đã chịu đựng biết bao nhiêu gian khổ vì mình, Huy hồi hộp chờ đợi ngày về quê.
Nhưng Lan lại cảm thấy dằn vặt khi nhìn thấy chồng. Cô viết lại những dòng tâm sự cho Minh, rồi chuẩn bị rời nhà, không một ai hay biết. Những bước chân của cô như nhẹ nhàng, lẫn vào miền ký ức.
Từ đó, những điều tốt đẹp từ cái chữ, từ tình yêu chân thành đã làm nên bài học về lòng vị tha, sự hy sinh và chính nghĩa trong cuộc sống. Không ai có thể như Lan hay Huy, những người đã gửi cả trái tim vào những gì họ tin tưởng. Họ đã chứng minh rằng, tình yêu đích thực sẽ dẫn đường cho ta tìm được hạnh phúc, ngay cả khi thực tại khắc nghiệt đến đâu.
Chúc các bạn, anh, chị em có được những giờ phút thư giãn khi đọc truyện cổ tích tại website Cổ tích Việt Nam.
