Bùi Cầm Hồ, một nhân vật nổi bật trong lịch sử, sinh ra ở làng Đỗ Liêu, xã Thiên Lộc, huyện Can Lộc, xứ Hà Tĩnh. Với phẩm chất trí tuệ hơn người, ông giữ chức Ngự sử trung thừa kiêm Tham chi chính sự dưới triều đại vua Lê Nhân Tông. Hình ảnh của Bùi Cầm Hồ trong tâm trí mọi người không chỉ là một người có tài năng sáng suốt mà còn là biểu tượng của sự trung thực và thẳng thắn. Những vụ án phức tạp mà ông dẫn dắt đều được giải quyết công bằng, lọc ra những ven ghềnh của sự thật từ những đám mờ mịt của dối trá, khiến dân chúng kính trọng và yêu mến. Chức trách của ông không bao giờ bị bất kỳ thế lực nào chi phối, sức mạnh quyết định của ông luôn mang lại công bằng cho những người yếu thế.
Một trong những vụ án nổi tiếng mà ông xử lý là vụ việc được gọi là “chịu nỗi oan chinh phụ”. Câu chuyện bắt đầu ở ngoại ô kinh thành Thăng Long, nơi đó có một gia đình buôn bán nhỏ sống trong khu nhà tranh êm đềm. Người chồng là một tay buôn lươn chăm lo cho gia đình, còn người vợ thì tần tảo, lo lắng cho tổ ấm. Trước khi lên đường đi xa làm ăn, người chồng đã dặn dò:
“Em hãy nấu cháo lươn, món mà anh yêu thích nhất. Anh luôn tin rằng em sẽ làm cho anh một bữa ăn ngon.”
Người vợ, trong một cử chỉ yêu thương, đã đi chợ mua lươn tươi về nấu cho chồng. Nhưng thật không may, sau khi ăn xong, người chồng lăn ra chết một cách đột ngột, không kịp nói một lời từ biệt. Cái chết của anh chồng vẫn còn dang dở khiến người vợ lâm vào cảnh tang thương, cô bị các quan chấp pháp tại địa phương cáo buộc là kẻ mưu sát chồng vì sự đãng tâm. Mặc cho những nỗi gào thét, kêu oan của cô, ai cũng khăng khăng cho rằng cô đã có mối quan hệ ngoài luồng.
Họ đã trói cô lại, dùng những cực hình để tra khảo, và trong cơn tuyệt vọng, cô đành nhận tội, mặc dù sự thật vẫn còn mờ mịt. Án quyết được đưa ra, hình phạt khắc nghiệt nhất – voi giày – đang chờ cô tại pháp đình. Ánh mắt của những người tham gia phiên xử phản ánh sự lạnh lùng, không một ai nghĩ đến nỗi đau khổ của người phụ nữ vô tội.
Tin tức về vụ án nghiệt ngã nhanh chóng lan ra kinh thành, và rồi đến tai của Bùi Cầm Hồ. Ông ngồi bên cửa sổ, ánh sáng bàng bạc của ánh trăng lấp lánh bên ngoài, chưa bao giờ ông cảm thấy nặng lòng như lúc này.
“Nếu đó chỉ là một sự nhầm lẫn do hoàn cảnh, thì tội nghiệp cho người phụ nữ ấy.” Ông suy nghĩ trong lòng, ánh trăng như soi rõ từng ngóc ngách của tâm tư và trách nhiệm nặng nề ông đang gánh.
Bùi Cầm Hồ quyết định tìm hiểu kỹ càng về vụ án này. Ông âm thầm đến thị trấn nơi người vợ đã mua lươn, và trong hình dáng của một người khách đi lạc, ông đã hỏi thăm từng người bán hàng. Ông nghi ngờ rằng có thể trong mớ lươn mà cô mua, đã lẫn vào một vài con rắn độc.
Sau một thời gian, ông đã quyết định mua một ít lươn tương tự và mang về cho chó của mình. Vật nuôi của ông chỉ cần một lần giết, và khi mấy con rắn độc bên cạnh hiện hữu, chúng lập tức đổ gục xuống đất, rên rỉ trong cơn đau đớn tột cùng. Đây chính là bằng chứng xác thực mà ông cần để giải cứu cho người phụ nữ nọ.
Ngày được tuyên án, khi ánh mắt của tất cả mọi người đổ dồn vào ông, một cảm xúc nhẹ nhõm lẫn tự hào tràn ngập trong lòng. Ông miễn mọi tội cho người đàn bà góa bụa, trả cho cô sự sống đầy ý nghĩa.
“Kẻ sát nhân đáng bị trừng phạt không phải là em, mà là số phận khéo định ảnh hưởng đến cuộc sống của em.” Ông nói với giọng điềm tĩnh, đầy tình cảm.
Trong giây phút đó, âm thanh trầm trồ của quần chúng vang lên như một bản nhạc ca ngợi tài năng và nhân cách của Bùi Cầm Hồ, người đã mang lại ánh sáng của sự thật giữa những bóng tối u ám của oan trái. Câu chuyện của ông và người phụ nữ tội nghiệp đó trở thành một bài học sâu sắc về sự thấu hiểu và phải luôn đứng lên bảo vệ những người yếu thế trong xã hội.
Chúc các bạn, anh, chị em có được những giờ phút thư giãn khi đọc truyện cổ tích dân gian tại website Cổ tích Việt Nam.
