Truyện dân gian: Huyền thoại về hội chùa Hương

Từ bao đời nay, những du khách hành hương tới Chùa Hương không chỉ đơn thuần là đến để ngắm cảnh, mà còn cùng nhau dâng lên những tâm tư, nguyện vọng thành kính trước Đức Phật. Nơi đây không chỉ là một quần thể hang động cổ kính, mà còn là một bức tranh sống động hòa quyện giữa tín ngưỡng dân gian và văn hóa nông nghiệp sâu sắc. Đâu đó trong từng ánh đèn lung linh là hình ảnh của những thảm bèo xinh đẹp, những con trâu gặm cỏ, những đàn lợn tì tì trên những cánh đồng xanh mướt. Bên cạnh đó, nét văn hóa phồn thực cũng như những biểu tượng của sự sinh sôi nảy nở như bầu sữa mẹ, núi cô, núi cậu… hiện hữu rõ nét, tạo nên một không gian linh thiêng và cảm động để mọi người ghé thăm, cầu xin bình an và hạnh phúc.

Chùa Hương nổi bật với tín ngưỡng thờ Bà Chúa Ba, người mà truyền thuyết kể rằng vào khoảng thế kỷ thứ nhất, trong cảnh núi non hùng vĩ của “Linh sơn phúc địa này”, có một công chúa xinh đẹp tên Diệu Thiện. Nàng được mệnh danh là hiện thân của Bồ Tát Quán Thế Âm, đã kiên trì tu hành trong suốt chín năm đêm, để cuối cùng đạt được giác ngộ và từ bi cứu độ chúng sinh. Hằng năm, vào ngày Phật Đản, tức vào ngày 19 tháng Hai Âm lịch, không khí lễ hội tràn ngập mùi thơm của hoa cỏ giữa mùa xuân, khi mọi loài thực vật vươn mình đón ánh nắng mới, hòa cùng tiếng chim ca véo von, tạo nên một không gian yên bình và tươi đẹp.

Người xưa có câu “Xuân du phương thảo địa”, tức là mùa xuân đến nơi nào có hoa cỏ ngập tràn, mở ra những cơ hội thăm thú, khám phá. Cùng với quan niệm “tháng Giêng là tháng ăn chơi”, những tao nhân mặc khách không ngừng tìm đến những danh thắng nổi tiếng. Trong số đó, Chùa Hương đã ngày càng trở thành điểm hội tụ của những tâm hồn yêu cái đẹp.

Những câu chuyện về Chùa Hương lại được khắc sâu hơn nữa vào năm 1770, khi Chúa Tĩnh Đô Vương Trịnh Sâm dẫn đoàn quân của mình đến đây. Mỗi bước chân của Chúa như tỏa sáng thêm vẻ linh thiêng của động Hương Tích, nơi mà ông dừng lại, thắp hương bái Phật và để lại dấu ấn trên vách đá với dòng chữ “Nam Thiên Đệ Nhất Động”. Động Hương Tích, nơi thờ Đức Phật Bà Quán Thế Âm, đã trở thành biểu tượng của sự cầu nguyện và chúc phúc, chốn gần gũi để mọi người tìm về, xin sức mạnh và điều tốt đẹp cho cuộc sống.

Khi nhắc đến Chúa Trịnh Sâm, chẳng ai có thể phủ nhận rằng ông đã góp phần quan trọng trong việc đưa khí chất của động Hương Tích lên tầm cao mới. Từ đó, lễ hội Chùa Hương dần trở thành một truyền thống đặc sắc, và từ năm 1896, vào niên hiệu Thành Thái, lễ hội chính thức được tổ chức lớn sau bao năm chờ đợi. Truyền thống này thường diễn ra ngay sau lễ hội khai sơn của làng Yến Vỹ vào ngày mùng 6 tháng Giêng, nơi đồng bào tụ họp để tỏ lòng biết ơn với Sơn Thần, cầu mong một năm bội thu và tránh khỏi những điều rủi ro.

Trong ngày lễ khai sơn, các bô lão trong làng, những người có uy tín trong cộng đồng, sẽ đại diện cho dân làng thực hiện những nghi lễ cúng tế, với lời cầu nguyện hướng tới Dân Mình. Họ không chỉ đơn thuần là người dẫn lễ, mà còn mang trong mình trách nhiệm truyền tải tâm tư nguyện vọng của toàn dân, từ việc chặt cành cây, buộc dây leo, cho tới những nghi thức thiêng liêng bên trong Đền Trình (Ngũ Nhạc Linh Tử) để cầu bình an.

Kể từ khi Vua Lê Thánh Tông khai phá vùng đất Hương Sơn vào giữa thế kỷ 15, lịch sử Chùa Hương đã trải qua 13 đời Sư tổ, với những nỗ lực không ngừng nghỉ để gìn giữ và phát triển vẻ đẹp linh thiêng nơi đây. Đến nay, lễ hội đã trở thành một sự kiện lớn lao, thu hút hàng triệu lượt khách từ khắp nơi trên cả nước, từ những người đam mê tâm linh đến những ai yêu thích khám phá vẻ đẹp thiên nhiên.

Hàng năm, vào mỗi dịp xuân về, trước khung cảnh hùng vĩ của núi rừng, du khách khắp mọi miền lại nô nức đổ về Chùa Hương, thắp một nén hương trầm tinh khiết và gửi gắm những ước nguyện chân thành. Thời gian trôi qua, những dư âm của lễ hội luôn vang vọng, khẳng định nét văn hóa tâm linh của người dân Việt Nam. Và như một truyền thống, mỗi mùa xuân lại đến, lại khắc sâu thêm những kỷ niệm và những mong mỏi, ráo riết trong lòng mỗi người:

“Không đi thì nhớ thì thương
Ra đi mến cảnh Chùa Hương không về”

Nguồn: Tổng hợp.