Ngày xưa, tại huyện Châu Thai, có một vị quan tổng đốc tên là Lâm Phụng. Ông nổi tiếng với tài đức và lòng nhân hậu, được lòng dân chúng. Tuy nhiên, phu nhân của ông, bà Lý Phi Nương, lại gây tiếng xấu vì sự độc ác và tàn nhẫn mà ai cũng phải sợ hãi. Bà khiến cho những ai sống trong phủ phải sống trong nỗi kinh hoàng.
Khi quan tổng đốc qua đời, bà Lý không tiếc thương mà lại cưới Xuân Nương, một cô gái hiền lành và xinh đẹp, về làm dâu cho con trai của mình, Lâm Sanh. Tuy nhiên, bà không cho phép Lâm Sanh và Xuân Nương sống chung, vì bà xem Xuân Nương chỉ là một kẻ hầu hạ trong gia đình. Thương vợ, Lâm Sanh thường lén lút đi gặp Xuân Nương tại một góc khuất của nhà để chia sẻ những nỗi lòng và an ủi nhau trong đêm.
Thời gian trôi qua, Xuân Nương đã sống trong căn nhà Lâm nhiều năm mà chẳng có tin vui nào. Cha mẹ của cô, ông bà Tiều lão, càng lúc càng lo lắng. Thương con, họ quyết định đến thăm con gái. Khi đến, họ trông thấy cảnh tượng khiến trái tim mình như thắt lại: Xuân Nương đã trở nên tàn tạ, quần áo rách rưới, không khác nào những bông hoa khô héo dưới nắng hè. Bà Lý nhìn thấy bộ dạng của Xuân Nương thì chỉ cười khẩy và không màng đến sự đau khổ của cha mẹ cô.
“Xuân Nương à,” Tiều lão run rẩy nói, “sao con lại ra nông nỗi này? Tấm thân đáng thương của con…”
“Cha mẹ, xin đừng lo lắng,” Xuân Nương khẽ nói, ánh mắt trong trẻo nhưng tràn đầy u buồn. “Con sẽ ổn mà.”
Nhưng bà Lý không cho phép Xuân Nương có cơ hội lên tiếng để bộc bạch. Bà nổi giận và sai sai gia nhân đánh đập Xuân Nương, khiến cho nàng bị thương tích đầy mình. Vợ chồng Tiều lão mếu máo rời khỏi nhà, lòng đầy đau đớn cho số phận của con gái.
Một đêm, Xuân Nương hiện về trong giấc mơ của cha mẹ, hình ảnh cô vẫn xinh đẹp nhưng đầy nỗi buồn đẫm nước mắt. “Cha mẹ ơi, con đã không thể chịu được nữa. Mẹ chồng con đã đối xử với con tệ bạc, con đã chết và được chôn ở ngoài bờ ruộng. Con chỉ muốn về thăm cha mẹ trong đêm lạnh giá mà thôi!”
Tiều lão bật dậy khỏi giấc ngủ, nước mắt tràn khóe mi. Họ đau đớn vì không thể bảo vệ con gái mình.
Ngọn lửa căm phẫn bùng lên trong lòng vợ chồng Tiều lão. Họ dũng cảm viết đơn tố cáo lên quan huyện. Thế nhưng, quan huyện lại là người đã nhận hối lộ từ bà Lý, ông ta lạnh lùng tuyên bố: “Con gái ông bà lâm bệnh tự nhiên mà chết, phu nhân rất thương con dâu, không đáng để ông bà làm khó bà ấy.”
Tuy vậy, không thể chấp nhận sự bất công, ông bà Tiều lão quyết định vượt ngàn dặm lên Trường An để kêu oan với nhà vua. Sau nhiều gian khó, họ đưa đơn tố cáo đến tay vua. Nhà vua, một người công bằng, đã chỉ thị cho tòa án xem xét lại. Sau quá trình điều tra, tội ác của bà Lý được phơi bày.
Khi hay tin phu nhân sẽ bị xử lý, Lâm Sanh đã liều mình lao vào pháp trường để cứu mẹ, nhưng bị đuổi theo, anh đã gục ngã, bị bắt về triều. Nhà vua vô cùng tức giận và tuyên bố xử lý phu nhân ngay lập tức. Còn Lâm Sanh bị giam để chờ ngày xét xử. Một đêm trăng sáng, công chúa đi dạo trong hoa viên, tình cờ thấy một ánh sáng phát ra từ ngục tối. Khi đến gần, nàng nhìn thấy một chàng trai trẻ với vẻ ngoài tuấn tú và hào quang lấp lánh.
Khi biết được tài năng của Lâm Sanh, nhà vua đã cho anh ra khỏi ngục, và Lâm Sanh xuất sắc đỗ trạng nguyên, được gả cho công chúa. Niềm hạnh phúc chưa kịp vững bền thì Lâm Sanh lại trở về thăm quê hương. Dừng lại trước mộ Xuân Nương, anh thành kính dâng hoa quả và cầu nguyện một lời tha thứ.
Cảm động trước tình nghĩa thủy chung của Lâm Sanh, Xuân Nương từ cõi âm trở về tìm lại cha mẹ. Vợ chồng Tiều lão, khi gặp lại con gái, không ngừng rơi lệ. Trong phút giây đoàn tụ, Xuân Nương đã kể hết mọi thứ cho cha mẹ nghe.
Cuộc sống tiếp tục với những thay đổi. Lâm Sanh, hiểu sự hạnh phúc nhưng vẫn trọn tình với Xuân Nương, đã đưa cô vào triều đình tâu lên nhà vua. Vua quyết định để hai chị em Xuân Nương và công chúa cùng sống sung sướng và hạnh phúc, phong cả hai làm hoàng hậu.
Câu chuyện khép lại bằng một thông điệp sâu sắc về tình yêu và lòng chung thủy, rằng cho dù cuộc đời có đầy rẫy những thử thách và đớn đau, con người vẫn sẽ tìm thấy ánh sáng và niềm hạnh phúc qua tình yêu chân thành.
Chúc các bạn, anh, chị em có được những giờ phút thư giãn khi đọc truyện cổ tích tại website Cổ tích Việt Nam.
