Truyện cổ tích dân gian: Mỹ nhân trong bức họa

Vào thời kỳ Hồng Đức, trong một góc nhỏ của phường Bích Câu, phía Nam thành Thăng Long, có một chàng trai tên là Tú Uyên. Chàng học trò nghèo này phải sống tự lập từ thuở nhỏ khi cha mẹ bỏ mình trong một trận dịch bệnh. Mặc dù cuộc sống đầy khó khăn, Tú Uyên vẫn luôn chăm chỉ học hành, và tài năng của chàng được mọi người biết đến, tuy rằng chàng chưa đậu đạt gì.

Vào một ngày xuân tươi đẹp, chùa Ngọc Hồ tổ chức hội “Vô Già” thu hút đông đảo thiện nam tín nữ từ khắp nơi. Tú Uyên, với trái tim tràn đầy hy vọng, không thể bỏ lỡ dịp này để tìm kiếm người bạn đời mình hằng mong mỏi. Chàng lân la khắp nơi quanh khu vực chùa, thưởng thức không khí lễ hội nhộn nhịp cho đến khi chiều tà buông xuống. Dưới bóng mát của một gốc đa cổ thụ, chàng ngồi nghỉ chân và chợt thấy một chiếc lá từ trên cao rơi xuống, trong đó có một bài thơ dường như có ý nghĩa sâu xa đầy bí ẩn, khiến chàng không thể không cảm thấy hồi hộp.

Giữa lúc lòng chàng tràn ngập thắc mắc, chàng nhìn thấy một cô gái tuyệt sắc đang bước ra từ chùa. Như bị cuốn hút bởi vẻ đẹp của nàng, chàng bắt chuyện, và giữa họ, cuộc trò chuyện trở nên tự nhiên và vui vẻ. Khi họ tiến đến gần đình Quảng Văn, trái tim chàng như nở hoa, nhưng bất ngờ, cô gái lại biến mất trong ánh chiều nhạt màu. Tú Uyên cảm thấy trống vắng trong lòng, bâng khuâng mãi cho đến khi trời tối trở về.

Ngày qua ngày, ký ức về cô gái ấy như một giấc mơ không nguôi, khiến chàng gần như không còn tâm trí ăn uống hay học hành. Nghe nói đền Bạch Mã rất linh thiêng, chàng quyết định tới cầu khấn, mong tìm được điều may mắn. Trong một đêm tràn ngập ánh sáng và yên tĩnh, thần hiện ra trong giấc mộng và phán:

– Này chàng trai đang say đắm, sáng mai hãy đến cầu Đông, ta sẽ đưa đến cho một điều tốt lành.

Hôm sau, chàng ngẩn ngơ đến cầu Đông, nơi mà chờ đợi chàng là một ông lão với giỏ tranh, ông lão mời chào chàng với một bức tranh vẽ một mỹ nữ tuyệt đẹp. Khi mở ra và nhìn thấy dung nhan của người con gái trong tranh, Tú Uyên cảm thấy như đang nhìn thấy chính nàng mà chàng đã gặp trước đó. Chàng không ngần ngại mua bức tranh và treo nó bên chỗ ngồi của mình, trong tâm trí như có người đẹp âm thầm đồng hành bên cạnh.

Thời gian trôi đi, Tú Uyên bắt đầu trải nghiệm những điều kỳ diệu. Mỗi bữa ăn, chàng bày hai đôi đũa, mời nàng trong tranh dùng bữa bên mình. Hình ảnh ở trong tranh với hai má hồng thắm như có những trò đùa nghịch ngọt ngào. Một hôm, khi về nhà, chàng thấy mâm cơm thịnh soạn đã được dọn sẵn. Sự tò mò trong lòng chàng gia tăng, và sau nhiều ngày nghi ngờ, chàng quyết định giấu mình bên ngoài cửa sổ xóm mình.

Khi chàng nhìn thấy người đẹp trong tranh bước ra, bận rộn dọn dẹp nhà cửa và xuống bếp nấu ăn cho chàng, một niềm vui bất ngờ trào dâng trong lòng chàng. Chàng không kiềm chế được, đột ngột xô cửa bước vào, nắm chặt tay nàng mà thốt lên:

– Suốt thời gian qua, tôi đã mong đợi nàng biết bao! Giờ đây, nàng không thể rời xa tôi được nữa.

Nàng ngại ngùng đáp lại:

– Chàng ơi, thiếp đã lạc bước vào nhà chàng rồi, sao dám không vâng lời đây?

Người con gái tự giới thiệu tên mình là Giáng Kiều, nàng nói rằng do duyên số đã sắp đặt cho họ gặp nhau, nên nàng mới được hạ phàm cùng chung sống với chàng. Không hề có điều nào hạnh phúc hơn thế. Chàng vui mừng thề hẹn cùng nàng, và Giáng Kiều sau đó đã tạo nên một bữa tiệc linh đình mời các bạn tiên đến chứng kiến ngày vui của hai người.

Nàng biến ngôi nhà thành một nơi tráng lệ với những màn gấm, rèm ngọc và thức ăn ngon lành. Tiếng nhạc hòa quyện, vang vọng trong không gian, các bạn tiên lần lượt đến, ca hát, múa nhảy trong không khí tràn ngập sắc xuân.

Thế nhưng, theo thời gian, Tú Uyên lại sa chân vào cuộc sống hưởng thụ, không còn chú ý đến việc học tập nữa. Chàng dành hết thời gian cho những tiệc tùng, ốc đảo của rượu ngon và món ăn xa xỉ. Giáng Kiều nhiều lần khuyên can chàng, nhưng những lời khuyên đó như gió thoảng mây bay. Năm tháng qua đi, chàng đã mê muội, trở thành kẻ say xỉn không còn nhớ đến điều gì. Đến một ngày, sau khi làn rượu đã dâng cao trong người, chàng đã vô tình quát mắng Giáng Kiều, làm lòng nàng xót xa.

Giáng Kiều uất ức, một đêm, khi chồng đang say, nàng lén lút quay về trời để tìm lại niềm thanh thản. Tỉnh rượu, Tú Uyên cảm thấy sự vắng mặt của nàng như một mũi dao cứa vào tim, và chàng ngã quỵ một tháng trời chìm trong nỗi nhớ thương, đau khổ. Bạn bè xung quanh hết lời khuyên nhủ, nhưng chàng vẫn không thể tìm thấy niềm vui nào. Quá tuyệt vọng, chàng quyết định tìm đến cái chết.

Khi chàng chuẩn bị treo cổ, một cơn gió nhẹ thổi qua, mang theo hương thơm đầy quyến rũ. Giáng Kiều lại xuất hiện, khiến lòng chàng vừa hạnh phúc vừa bẽn lẽn. Biết được sai lầm của mình, chàng thề sẽ từ bỏ rượu, để gìn giữ hạnh phúc bên nàng. Kể từ đó, hai vợ chồng sống hạnh phúc và hòa thuận như những ngày đầu yêu nhau.

Chẳng bao lâu, Giáng Kiều sinh hạ một bé trai, không chỉ khỏe mạnh mà còn thông minh vượt bậc. Câu chuyện về họ, theo năm tháng, đã trở thành một giai thoại đẹp đẽ trong tâm trí con người.

Rồi một đêm, hai con hạc bỗng nhiên xuất hiện bên sân nhà. Biết rằng thời gian bên nhau đang dần hết, họ quyết định giáo dục cho con trai đầy đủ trước khi rời bỏ trần gian. Cảnh tượng họ cưỡi hạc bay lên bầu trời, hoà quyện cùng những đám mây bồng bềnh, máu thịt hai người hòa làm một, từ đó về sau, trở thành truyền thuyết trong dân gian về chuyện tình Tú Uyên – Giáng Kiều, một câu chuyện chứa đựng ý nghĩa sâu sắc về tình yêu và bài học về sự tỉnh thức trong cuộc sống.