Truyện cổ tích dân gian: Sự tích Trạng Lợn

Trong làng Dừa yên bình thuộc tỉnh Hà Nam (Bắc Việt), có một gia tộc họ Dương nổi tiếng với nhiều người làm quan lớn dưới triều đại xưa. Song, trải qua nhiều đời, đến ông Dương Đình Lương, vận mệnh của gia đình đã bắt đầu sa sút. Con cháu không còn nối nghiệp tổ tiên, giờ chỉ còn biết mưu sinh bằng nghề giết heo, giết bò để kiếm sống qua ngày.

Hai vợ chồng ông bà Lương, dù cuộc sống khốn khó, nhưng lòng họ vẫn giữ nguyên thiện tâm và đức tính trong sạch của người làm nghề. Họ không chỉ chăm lo cho gia đình mà còn thường xuyên giúp đỡ những người nghèo khổ xung quanh bằng cách cho đi phần nào tài sản nhỏ nhoi của mình. Những buổi cơm chiều, họ luôn dành món ngon cho những người khó gặp, tôn thờ trời phật, không như những người bạn đồng nghiệp thường mải mê kiếm tiền mà quên đi bổn phận con người.

Vào một ngày nọ, ông Lương đi lễ ở ngôi miếu đầu làng, ngược hướng mặt trời lặn, ông gặp một ông lão tóc bạc phơ, vai đeo một chiếc khăn gói, tay chống gậy, có vẻ rất mệt mỏi. Ông lão gần như đã kiệt sức khi hỏi han tìm kiếm nhà trọ.

Sự đồng cảm trào dâng trong lòng, ông Lương vội đáp:

– Thưa cụ, ở đây không có quán trọ nào cả. Trời đã sắp tối, nếu cụ cứ đi thì sẽ rất nguy hiểm. Hãy đến nhà tôi nghỉ ngơi. Tôi không có nhiều tiền, nhưng tôi có đủ cơm nước để đãi cụ trong vài ngày. Nếu cụ không ngại, tôi rất muốn được giữ cụ ở lại.

Ông cụ mừng rỡ, ánh mắt lấp lánh niềm vui:

– Nếu được như vậy thì còn gì hay hơn!

Ông Lương đã đưa ông khách về nhà, không chỉ với sự chân thành mà còn với tấm lòng rộng mở. Bữa cơm tối diễn ra trong không khí ấm áp và thân tình, mỗi câu chuyện giữa họ như gắn kết thêm hai tâm hồn. Sau bữa ăn, ông cụ hỏi về cuộc đời của người chủ nhà.

Ông Lương không hề giấu diếm.

– Thưa cụ, tổ tiên chúng tôi từng làm quan lớn trong triều, nhưng đến đời chúng tôi thì không còn đủ khả năng, nên chỉ đành kiếm sống bằng nghề giết thịt.

Họ trò chuyện suốt cả đêm, tâm đầu ý hợp như đã gặp nhau từ lâu. Ông khách quyết định ở lại thêm vài ngày, nhưng không ngờ đã lưu lại tới ba tháng trời. Những ngày chỉ toàn rượu và trò chuyện, ông cụ lần này không còn chỉ là một người khách lạ, mà đã trở thành người bạn tri kỷ của ông Lương.

Chẳng mấy ai biết, chính ông cụ ấy là Tả Ao, người thánh địa lý nổi tiếng. Nhìn thấy sự hiền hậu và phúc đức của ông Lương, Tả Ao dần dần quyết định giúp đỡ ông tìm một ngôi đất quý. Một tối nọ, đang trò chuyện, ông cụ bỗng nghiêm mặt nhìn ông Lương:

– Ông bà thực sự đãi tôi quá tốt, lòng tôi vô cùng cảm kích. Nay tôi có một tin tốt, tôi đã tìm thấy một mảnh đất quý cho ông bà. Vậy xin hỏi ông, ông mong muốn điều gì nhất?

Ông Lương suy nghĩ một lát, rồi đáp với ánh mắt chân thành:

– Bẩm cụ, điều tôi mong mỏi nhất chỉ đơn giản là có một đứa con trai, một người có học hành để nối nghiệp tổ tiên, nhằm thoát khỏi cảnh chật vật hiện tại.

Tả Ao gật đầu, hứa hẹn:

– Chuyện đó dễ dàng thôi. Ngôi đất tôi chọn không chỉ mang lại tài lộc mà con cái của ông bà cũng sẽ thành đạt hơn. Hãy chuẩn bị cho tôi đặt đất cho ông bà, bởi tôi không còn nhiều thời gian ở đây.

Thời gian trôi qua, và sau khi ông Tả Ao đặt lại nghĩa trang cho tổ tiên của ông Lương, cuộc sống của họ dần đổi thay. Công việc làm ăn của ông Lương trở nên thịnh vượng, tràn đầy sức sống. Nhìn trời thương, vợ chồng họ càng thêm quyết tâm sống tốt và tích đức. Sau gần một năm mong mỏi, vợ ông Lương mang thai, tạo hiện tượng kỳ diệu xảy ra trong lòng ông Lương.

Bên chợ, con đường dẫn từ nhà đến nơi mua bán mỗi ngày, ông luôn nghe thấy tiếng nói trẻ thơ vang vọng từ gò Thần Đồng. Mỗi khi trở về nhà, một giọng nói trong trẻo vang lên:

– Thầy ơi, lần tới đi chợ, xin thầy mua quà cho con nhé!

Bắt đầu tỏ ra nghi ngờ, nhưng lòng ông Lương không thể không đáp:

– Được thôi, lần sau thầy sẽ mua quà cho con.

Mỗi lần ông đúng hứa, và đến ngày thứ bảy mươi hai, tiếng nói trẻ thơ vẫn vọng lại mỗi khi ông trở về từ chợ. Đến lúc đó, ông gọi:

– Đứa nào đòi quà thì ra đây mà nhận.

Giọng nói từ trong lùm cây vọng ra:

– Thầy cứ để đó, con sẽ ra lấy ngay bây giờ.

Tới lúc quay lại, bao nhiêu món quà biến mất không để lại dấu tích. Cuối cùng, đến khi bà Lương sinh ra một cậu con trai khỏe mạnh, thì cái tên Chung Nhi đã mang trong mình khát vọng lớn lao cho một tương lai tươi sáng, cũng là biểu tượng cho lòng tốt và sự hiếu học của cha mẹ.

Người đời về sau biết đến cậu bé là Trạng Lợn, và rằng cậu đã sống đến bảy mươi hai tuổi. Điều thú vị là cậu cũng sinh ra vào ngày mà vua Thánh Tôn đón chào cuộc đời, cùng với những nhân vật danh tiếng khác, tạo thành một trang sử đẹp cho vùng quê của ông Lương.