Ngày xưa, bên dòng sông trong xanh, có một người lái buôn nổi tiếng tên là Vạn Lịch. Ông là niềm tự hào của vùng quê với tài năng buôn bán hơn người, thuyền của ông thường xuyên lướt qua những nhánh sông, từ các ngọn nguồn cho đến cửa biển, nơi bến cảng sầm uất. Dẫu rằng tài sản đầy ắp, nhưng trong thâm tâm ông lại chất chứa nhiều nghi ngờ.
Vợ của ông, Mai Thị, là một người hiền lành, trái tim đầy lòng nhân ái. Mỗi ngày cô đều ở nhà, chăm chút cho gia đình và đợi chồng trở về. Nhưng bất chấp những nỗ lực của Mai Thị, sự nghi ngờ của Vạn Lịch đã khiến cuộc sống gia đình trở nên căng thẳng.
Một buổi chiều khi gió thổi lạnh giá, khi Vạn Lịch đang nằm trên thuyền để nghỉ ngơi, Mai Thị ngồi ở đầu khoang thuyền, ăn trầu. Cô nhìn thấy một người đánh giậm đang run rẩy vì cái rét cắt da, không ngần ngại, cô đã cầm âu trầu bước ra:
– Chú ơi, trời rét thế này, lấy chút trầu ăn cho ấm bụng nhé!
Thế nhưng từ trong thuyền, Vạn Lịch nhìn thấy vợ mình đang giúp đỡ người lạ, lòng ghen tuông dâng tràn. Như một cơn bão, ông gọi Mai Thị vào, trách mắng rồi đánh đập cô một cách tàn nhẫn. Mắng chửi chưa đủ, ông còn đuổi cô ra khỏi thuyền, ném xuống bãi một ít vàng, khiến Mai Thị phải bật khóc mà đi.
Những ngày tháng trôi qua, Mai Thị sống lang thang bên bờ sông. Một ngày nọ, cô gặp lại người đánh giậm hôm trước.
– Để tôi đến giãi bày nỗi oan cho cô! – anh ta nói, vẻ đầy quyết tâm.
– Không! Nếu anh đến, Vạn Lịch sẽ hại anh đấy! – Mai Thị lo lắng.
– Nhưng không thể để cô một mình như vậy. Hay là cô hãy về lều tôi tạm trú! – người đánh giậm đề nghị.
Cuối cùng, Mai Thị cảm thấy số phận đã an bài, và hai người trở thành vợ chồng. Mặc dù cuộc sống nghèo khó, nhưng ấm áp tình thương và hiểu biết của nhau đã mang đến một hạnh phúc giản dị.
Một hôm, khi ánh nắng ban mai trải vàng lên hòn đảo nhỏ bên sông, chồng Mai Thị thấy một con gà bới bếp. Trong lúc cố gắng đuổi con gà đi, anh lại vô tình làm rơi một thỏi vàng xuống sông. Mai Thị nhìn thấy, kêu lên:
– Anh đã vứt mất vàng!
– Thứ vàng này sao? Ở mỏm đằng kia có cả đống vàng lấp lánh cơ mà.
Vợ chồng hối hả ra mỏm sông, và điều kỳ diệu đã xảy ra! Nước trong veo, nhìn xuống đáy là cả một kho vàng, thỏi nào cũng khắc hai chữ Vạn Lịch.
Hỏi ra mới biết, cách đây một năm, thuyền của Vạn Lịch đã chìm trong bão tố và tất cả của cải đã bị cuốn trôi, chỉ riêng ông ấy thì may mắn sống sót.
Mai Thị và chồng sau đó nhanh chóng trở về với những thúng vàng. Họ sử dụng một phần để dựng lên ngôi nhà khang trang, nhưng sự cô đơn vẫn bao trùm trong bốn bức tường ấy.
– Chả có ai đến chơi cả, buồn ghê! – người chồng than phiền.
– Hiền lành như anh thì chỉ có thể chơi với phỗng mà thôi! – Mai Thị cười lớn.
Một ngày nọ, người chồng vào làng và thấy một pho tượng phỗng ngồi trơ trọi. Nỗ lực kéo tượng đứng, ông không may làm cho tượng đổ kềnh ra, nhưng không hề biết rằng chỉ mình ông lễ phép mời vào chơi.
Về nhà, ông kể lại cho vợ nghe, khiến cô bật cười mãi không thôi. Nhưng không ai biết rằng pho tượng đó chính là nơi khởi đầu của một vị vua tài ba, người đã nhờ sự giúp đỡ của Mai Thị sau này.
Kể từ khi pho tượng bị đổ, nhà vua không hề hay biết rằng đó chính là vụ việc đã đánh dấu cho số phận của một người. Đêm đêm, trong giấc mộng, nhà vua thấy vị thần hiện về, thông báo rằng phải có người đứng dậy tượng phỗng mới có thể trị bệnh cho ông.
Khi đền lên tiếng cầu xin, Mai Thị đã nhớ lại câu chuyện chồng kể và quyết định đưa chồng trở lại để đỡ pho tượng.
Tại ngôi đền, khi cảm xúc của mọi người tràn ngập, chồng của Mai Thị nhẹ nhàng nâng pho tượng lên như nâng một hòn đá nhỏ. Quá ngạc nhiên, tất cả những người có mặt phải trầm trồ.
Còn ở cung vua, sau khi được khỏi bệnh, vua cho triệu tập chồng của Mai Thị đến và hỏi:
– Ngươi muốn được thưởng gì?
– Thưa bệ hạ, tôi chỉ mong được sống bình yên thôi ạ!
– Vậy thì hãy làm quan tuần ti, chịu trách nhiệm thuế trên dòng sông này.
Trong một lần, khi ngồi trên ghế quan, Mai Thị nhìn thấy một thân ảnh quen thuộc bước vào phòng, không ai khác chính là Vạn Lịch, người chồng cũ của cô.
Từ sau ngày thuyền bị đắm, cuộc sống của Vạn Lịch đã trở nên bi thảm, ông sống lay lắt, ngày ngày tự mình đánh cá để sống.
Nhìn ông ấy, Mai Thị lòng đầy thương cảm:
– Dù biết anh vẫn còn buôn bán,
Em giờ đây ngồi đây làm quan.
Dù anh có lặn sâu vào nước,
Vẫn phải chịu quan tuần em đây.
Vạn Lịch nghe xong không kịp hiểu, chỉ im lặng quay đi. Từ đó, không ai thấy ông ta xuất hiện nữa.
Mai Thị lại mang lòng thương xót cho kẻ đã biết hối lỗi, cô cùng chồng xin nhà vua phát chẩn cho những người nghèo khổ. Vàng bạc trong nhà họ được đúc thành tiền và chia cho những người dân nghèo khốn khó.
Từ đó, cái tên Vạn Lịch không còn gắn liền với những lời trách móc mà trở thành biểu tượng của sự hối lỗi và lòng nhân ái.
Bài học từ câu chuyện ấy mãi còn sống mãi trong lòng người:
“Nhân văn giữa những thăng trầm, kết nối tuổi trẻ bằng tình yêu thương và sự tha thứ.”
Chúc các bạn, anh, chị em có được những giờ phút thư giãn khi đọc truyện cổ tích tại website Cổ tích Việt Nam.
